Droge en zonnige start lente doet grondwaterstand zakken

HEEZE-LEENDE - Sinds eind februari is er nauwelijks regen gevallen in het Dommelgebied. De zon weet van geen ophouden. Voor de komende weken voorspelt het KNMI af en toe een drup regen. Wat betekent dit droge weer voor de grondwaterstanden in het Dommelgebied?

Daling ingezet
Overal in het gebied zien we de afgelopen maand de grondwaterstanden dalen. Op dit moment (25 maart) is het grondwater gezakt tot normaal peil of zelfs laag voor de tijd van het jaar. Er zijn ook plekken, zoals natuurgebied Strabrechtse heide, waar het nat is voor deze periode. In natuurgebieden zijn meestal weinig slootjes die afwateren.

Normaal gesproken zakt het grondwater nog niet zo sterk in maart. Het staat gemiddeld genomen aan het einde van de winter op zijn hoogst. Dit jaar hadden we tot in februari op veel plekken langdurig hoge grondwaterstanden na de lange natte periode. In januari viel er nog veel regen, in februari wat minder dan gemiddeld. (zie grafiek)

Na die tijd kregen we droog, zonnig en warmer weer. Daar reageert het grondwater op, vertraagd. Zolang het droog blijft, verwachten we verder dalende grondwaterstanden. Nu bomen en planten weer in blad komen en gaan groeien, verdampt er ook meer (grond)water.

Lokale verschillen
De verschillen per locatie zijn groot. Hoe diep het grondwater zit, kan op korte afstand van elkaar heel anders zijn. Ook het zakken van het grondwater varieert sterk in het gebied: van 10 cm tot meer dan een halve meter in de afgelopen maand.

Over het algemeen droogt de bodem nu. De meeste boeren kunnen hun land bewerken voor de start van het groeiseizoen. Hier en daar zie je nog drassige plekken en een natte bodem. De oorzaak heeft vaak met de bodemstructuur te maken. Of er zit een leemlaag onder, die water tegenhoudt. Regenwater zakt dan niet (meer) dieper in de grond. Of op laaggelegen gronden komt natuurlijk kwelwater naar boven.

Regen grootste invloed op grondwater
Na een heel nat 2023 en 2024 waarin hoog grondwater veel overlast gaf, slaat het in maart om naar het andere uiterste: geen regen en snel dalend grondwater. Voor onze waterbeheerders betekent deze omslag dat er per locatie voor maatwerk moet worden gekozen: kortdurend water afvoeren waar het nog erg nat is. En water vasthouden waar mogelijk. Dat is balanceren tussen 2 uitersten, want we weten niet welk weer het voorjaar brengt.

Afgelopen herfst en winter was ons beheer gericht op overtollig water afvoeren. Stuwen stonden laag. Het was nat en de bodem was verzadigd door de vele regen.

Grondwater kunnen we, anders dan veel mensen denken, maar beperkt sturen met waterbeheer. Het is vooral de regen, of juist het gebrek eraan, die grondwaterstanden in ons gebied laat stijgen en dalen. Dat laat deze droge maand duidelijk zien. Het Dommelgebied is van regen afhankelijk, in droge én natte tijden.

Download de gratis app van Heeze-Leende24 en mis niets → Apple | Android