De tand des tijds in het molenhuis van Leende
LEENDE - Het molenhuis aan Valkenswaardseweg 3 in Leende heeft een fraai opgeknapte voorgevel, maar er zijn wel enkele versleten stenen blijven zitten.
Vlak bij de Sint-Petrus’-Bandenkerk in Leende staat een typisch huis. Langgerekt, met aan de linkerzijde een voordeur met heel fraai bovenlicht. Twee ouderwetse ramen hebben luiken en het lijkt of dit gedeelte –samen met een dakkapel- het woongedeelte is. Het rechtste deel laat een grote en een kleine inrijpoort zien, met daarboven ook een soort dakkapel, met twee houten luiken, alsof je hier ooit overdekt goederen omhoog kon takelen. Muurankers verraden dat zich hier een verlaagde zoldering bevindt. Wonder boven wonder is een aantal stenen onder die twee luiken zwaar beschadigd door de tand des tijds. Héél mooi om te zien, maar wat was hier aan de hand? Naar het schijnt ging het hier om een maalderij met woonhuis, gebouwd rond 1900. Wies van Leeuwen maakte in 1981 een foto die laat zien dat er enkele molenstenen tegen de voorgevel stonden. Onder de dakkapel was een omkasting die van onder open was, zodat zakken en goederen droog omhoog getakeld konden worden, of omlaag. Een klein vrachtwagentje stond voor de inrijpoort.
Maar eens contact gezocht met Willem de Vocht, samen met Maartje de huidige bewoners en eigenaars. “U bent welkom, en ik zal de heer Toon Kees óók vragen om te komen. Hij woonde hier en is hier geboren. En in een balk staat de naam Van Laarhoven 1921, het begon hier als boerderij, maar kom langs, ik vertel u graag!”, aldus Willem. Enkele dagen later zitten aan tafel Willem de Vocht en Toon Kees. Twee honden snuffelen wat rond en al snel is de koffie gezet.
Beschadigde stenen
Willem (*Nijmegen 1976) kocht in 2014 dit pand, samen met zijn partner Maartje. “Ik kende het gebouw heel goed, want ik woonde er veertien jaar tegenover. Maartje en ik vonden het molenhuis –want het is een woonhuis met maalderij- wel zó karakteristiek, dat we het van Toon Kees konden kopen”, aldus Willem, die zijn uiterste best doet om nog enkele oude foto’s te vinden op zijn telefoon. Ook de oude foto van Van Leeuwen komt voorbij. Toon (*1954 in dit pand !) is zichtbaar enthousiast als hij vertelt dat zijn vader Janus in 1937 de maalderij kocht van Albert Verhofstad uit Vierlingsbeek. “ De familie Kees is al verschillende generaties een bekende molenaarsfamilie. De Heimolen, die tot 1940 in Leende stond, nabij viaduct ‘de Molenheide’, werd als laatste bestierd door A.H. Kees: Janus, geboren 22-11-1912 in Budel. “In de maalderij waar we nu zitten, werden de zakken met graan naar boven getakeld met een ketting. Die ketting schuurde steeds langs de stenen, en dat kun je nu dus nog steeds zien”. Een kleine excursie naar boven laat zien dat in de dakkapel vroeger inderdaad een as heeft gezeten die de ketting oprolde en zo de zakken naar boven trok. De bakstenen die Willem de Vocht in deze segmentboog niet heeft vervangen, zijn daarvoor het bewijs. Toon Kees vertelt dat er ook lange tijd een soort zakkenlift in de inrijpoort stond, en dat die óók wel eens tegen diezelfde stenen stootte. Al met al een mooi detail van vroeger, dat voor de toekomst bewaard is gebleven.
Hamermolen en maalstoel
Eenmaal beneden blijkt één van de huisdieren ’n speelpop he-le-maal ontleed te hebben. De vloer ligt verspreid met watten die als vulling dienden voor de pop. “Met de stofzuiger is het straks zó weg”, zegt de gastheer rustig en laat vervolgens een negen meter lange balk zien die de zoldering draagt. Daarop staat de tekst Alhier verkrijgbaar van de Putten’s varkensvoer. Een balk in het achterhuis bevat de tekst J.C. van Laarhoven Leende 18 oct 1921. Toon maakt de gevatte opmerking: “De wormen zijn er uit, maar de gaatjes zitten er nog in!” Hierna vertelt hij over een reinigingsmachine die destijds gebruikt werd, een hamermolen en twee mengketels, om mengvoeders samen te stellen. “We maakten kippenvoer, ochtendvoer en zoal meer, en mengden daarvoor granen, maïs, soja en mineralen. Er stond een hamermolen en er kwam in de 70-er jaren een maalstoel met twee maalstenen, om bakmeel mee te maken. Zelf brood bakken was toen erg populair”. Het is duidelijk dat het pand Valkenswaardseweg 3 in Leende vol zit met historie. De twee heren kunnen nog uren doorpraten over het Mercedes-vrachtwagentje van de oude foto, over de handel in molenstenen, waar Janus na zijn pensionering mee begon, en over de drie oude gaten die in de zijmuur zitten waar vroeger trekstangen doorheen liepen.
Bij de voordeur wordt nog even gekeken naar de halve molensteen die in de grond zit. “En kijk, de voegen zijn niet allemaal vervangen bij de verbouwing. We wilden géén nieuwe gevel, en zo veel mogelijk origineel laten om de huidige uitstraling te behouden. Zelfs die versleten stenen boven de inrijpoort”.
Download de gratis app van Heeze-Leende24 en mis niets → Apple | Android
