Zeldzame bijensoorten ontdekt op natuurbegraafplaats Schoorsveld

HEEZE - Op natuurbegraafplaats Schoorsveld in Heeze (Noord-Brabant) zijn zeldzame en bijzondere bijensoorten gevonden. Entomoloog Jap Smits ontdekte de unieke kleine sachembij tijdens de insecteninventarisatie in het natuurgebied. Ook spotte hij hier de grote harsbij en de blauwe ertsbij, eveneens zeldzame verschijningen in Noord-Brabant. “De ontwikkeling van dit natuurgebied heeft deze bijzondere bijen aangetrokken.”

De kleine sachembij (Anthophora bimaculata) is een klein bijtje van zo’n 8 millimeter. Hij ziet eruit als een klein bruin bolletje met lichtbehaarde poten. De ogen vallen op; deze zijn knalgroen. De kleine sachembij is sinds 1973 slechts enkele keren gespot in Nederland. In 2017 en 2019 werden er een paar waargenomen, maar de ontdekking van de concentratie op natuurbegraafplaats Schoorsveld is een hele bijzondere.

De grote harsbij (Trachusa byssina) komt nog wel in Zuid-Limburg voor, maar was al 40 jaar niet meer in Brabant waargenomen. Dat geldt ook voor de blauwe ertsbij (Ceratina cyanea). Deze bij was verdwenen en is sinds enkele jaren weer wat algemener aan het worden.

Jap Smits, die ruim veertig jaar werkte als boswachter op de Strabrechtse Heide aan de overkant van natuurbegraafplaats Schoorsveld, legt uit: “Dit gebied was van oorsprong een productiebos. Sinds 2016 is het een natuurbegraafplaats, waarvoor de natuur actief is ontwikkeld tot een bijzonder gebied met een prachtige biodiversiteit. De droge zandgrond met bloeiende bloemen hebben een enorme aantrekkingskracht op dit soort bijtjes. Dat de kleine sachembij, de grote harsbij en de blauwe ertsbij hier nu zijn aangetroffen, is heel bijzonder.”

Natuurmonitoring
Dit jaar is inventarisatiejaar bij natuurbegraafplaats Schoorsveld: het gehele jaar staat in het teken van natuurmonitoring van planten, vogels en insecten. Hierbij wordt de specialistische hulp ingeroepen van adviesbureau Staro uit Gemert. Smits is altijd aanwezig tijdens de natuurmonitoring. Hij ontdekte een concentratie van een tiental kleine sachembijen. “Ik wist meteen dat dit een bijzondere vondst was”, vertelt hij. “Ik herkende hem namelijk niet gelijk. Na consult bij collega’s realiseerden we ons dat we de zeldzame kleine sachembij hadden ontdekt.”

Tijdens het wachten op een bij het nest arriverend sachembijtje hoorde en zag Smits een andere bij een nest invliegen. Het bleek eveneens een absolute topper, namelijk een grote harsbij en op nog geen halve meter van beide nestjes spotte Smits een blauwe ertsbij, die haar nest afsloot met zandkorrels.

Klimaat
Hoe de drie bijzondere bijensoorten terecht komen in het Brabantse natuurgebied, heeft verschillende verklaringen, volgens Smits. “De kleine sachembij komt in Zuid-Europa veel frequenter voor. Het zijn warmteminnende soorten, die komen meer naar het noorden naarmate het warmer wordt. Het klimaat heeft dus hier zeker een invloed op gehad. De grote harsbij en de blauwe ertsbij vind je meer in het Zuid-Oosten van ons land.”

Een andere reden is volgens Smits te vinden in de huidige stikstofproblematiek. “Hierdoor zijn kale zandbodems, waar de drie soorten hun nesten maken, zeldzaam geworden. Bovendien moet er op die bodems ook nog een behoorlijke hoeveelheid bloeiende planten staan. Die combinatie is echt zeldzaam in Nederland. Bij Schoorsveld zijn de omstandigheden ideaal. Vijf jaar geleden, vóór de natuurontwikkeling van de bestaande natuur, zou de kleine sachembij hier nooit naartoe zijn gekomen.”

Winst voor natuur én mens
Chantal Ermers, manager natuurbegraafplaats Schoorsveld, is trots op de ontdekking. “Winst voor mens én natuur, dit is precies was we willen. Door de natuur te beheren en ontwikkelen keren verschillende oorspronkelijke planten en dieren terug en duiken nieuwe soorten op, zoals de kleine sachembij, de grote harsbij en de blauwe ertsbij. Dit is heel bijzonder. Ook in de toekomst wil Natuurbegraven Nederland het verschil maken. In samenwerking met Natuurmonumenten willen we natuur behouden, versterken én ontwikkelen door tegemoet te komen aan de behoefte van mensen aan een laatste rustplaats, die voor altijd natuur blijft.”

Over Natuurbegraven Nederland
Natuurbegraven Nederland maakt sinds 2012 eeuwige grafrust in de natuur mogelijk. Daarbij is altijd het uitgangspunt dat de natuur er beter van moet worden. Natuurbegraven Nederland kent inmiddels vijf natuurbegraafplaatsen: Heidepol (bij Arnhem), Maashorst (in Schaijk), Schoorsveld (in Heeze), Landgoed Mookerheide (in Molenhoek) en Huis ter Heide (in De Moer). Dit najaar opent de zesde natuurbegraafplaats Landgoed Christinalust, in Twekkelo bij Enschede/Hengelo. Voor de komende jaren is een verdere groei van natuurbegraafplaatsen voorzien. Hierbij wordt nauw samengewerkt met Natuurmonumenten.

Net als Natuurmonumenten wil Natuurbegraven Nederland de natuur in Nederland behouden, versterken én ontwikkelen en mensen laten genieten van de natuur. Door tegemoet te komen aan de behoefte van mensen aan een laatste rustplaats in de natuur werken we samen aan deze ambitie. Dit kan zijn in bestaande natuurgebieden van Natuurmonumenten waar verbetering mogelijk is, maar ook op andere plekken in Nederland die geschikt zijn om tot nieuwe natuur om te vormen.

Voorafgaand aan de ontwikkeling en realisatie van een natuurbegraafplaats onderzoeken we uitgebreid of een gebied geschikt is voor natuurbegraven. De waarde van natuur is hierin voor ons altijd leidend. De staat van de natuur, de bodemsoort, de grondwaterstand en de kwetsbaarheid van de natuur spelen hierbij een grote rol. Alleen als we er van overtuigd zijn dat natuurbegraven in het gebied leidt tot versterking van de natuur, zullen wij hier een natuurbegraafplaats realiseren.

Samen stellen we een plan op waarin we vastleggen hoe natuurbegraven past in het natuurgebied, op welke manier we dit uitvoeren en hoe we de natuur beheren.

Natuurbegraven Nederland zorgt voor de inrichting en het dagelijks natuurbeheer, begraven in de natuur en ondersteuning rondom het afscheid. Na de laatste natuurbegraving neemt Natuurmonumenten de zorg en bescherming van het gebied weer over, voor altijd. De keuze voor een natuurgraf draagt zo bij aan het behoud van deze natuur. Voor nu en voor de generaties die ons volgen.

www.natuurbegravennederland.nl

Download de gratis app van Heeze-Leende24 en mis niets → Apple | Android